Steunpunt Levend Erfgoed

Oud Vlaams vleesras dat vooral ten behoeve van de Duitse markt ontwikkeld werd. Men zocht naar een manier om het Mechels hoen nog zwaarder te maken. Daarom werd de originele Mechelse met de enkele kam gekruist met de zware Brugse vechter. Door die inbreng van vechtersbloed creëerde men een Mechelse met een kleine drierijige kam, een opvallende keelwam, geen kinlellen en grote iets afhangende oren: de Mechelse kalkoenkop. Hij is zwaarder, grover en iets hoger op de poten dan het oorspronkelijke Mechels hoen.

De geschiedenis van dit ras is er één van vallen en opstaan. Maar één ding is zeker: dit ras heeft een enorme bloeiperiode gekend. In de streek tussen Dendermonde en Mechelen werd in de eerste helft van de negentiende eeuw een koekoekkleurig landhoen gefokt met witte onbevederde loopbenen, de Vlaanderse koekoek. Deze streek was gekend voor de fok van vleeshoenders. Om met het bestaande landhoen een dikke, malse en smakelijke braadkip te bekomen, diende men zijn toevlucht te nemen tot het 'kapoenen', het castreren van de hanen.

Op het einde van de negentiende eeuw werd in de streek rond Luik een poging ondernomen om de Brugse vechter om te bouwen tot een nog beter vechthoen. Om dit doel te bereiken werden Brugse dieren gekruist met Aziatische rassen.

De Izegemse koekoek is een zeer oud en mooi Vlaams ras, dat recent nog nieuw leven is ingeblazen. De aanhang van dit ras is niet bijzonder groot maar het gaat samen toch om een veertigtal fokkers in Vlaanderen. In 1907 werd in Izegem de vereniging Neerhof van Izegem opgericht. De eerste standaard voor dit hoen werd in 1909 ingediend en dat onder de naam 'Iseghemschen Koekuit'. Het ras zelf dateert al van ver voor 1900. Reeds in 1554 werd er melding van gemaakt. Hoe de dieren er toen uitzagen, is niet bekend.

Het hoen van de Zwalmvallei is het resultaat van een recent experiment: de heer Frans Okerman wilde een zelfseksend hoenderras kweken. Dit betekent dat men aan de kleur van de eendagskuikens het geslacht herkent. Als uitgangsrassen koos hij een combinatie van Goudbrakel hennen gekruist met enerzijds een Duitse Koekoekhaan en anderzijds een Vlaanderse Koekoekhaan. Na enkele jaren selecteren bekwam Okerman een fraai, kleurrijk en fokzuiver verervend hoen met de nieuwe kleurslag goudpelkoekoek.

Net als de Ardenner is het Herve hoen een zeer oud ras dat zou afstammen van de Gallische oerkip. Het is een sterk ras met natuurlijke instincten. In oude geschriften wordt regelmatig verwezen naar 'de zwarte landkip'. Het ras is afkomstig uit het Land van Herve in de provincie Luik waar het zich uitstekend had aangepast aan het leven in de weilanden. In 1896 werd de standaard opgesteld.

Begin vorige eeuw werden op de boerderijen in de streek van Namen veel gele leghoenders gehouden. Ze stonden bekend als Vale van Haspengouw (in het Frans: Fauve de Hesbaye) of Hoen van Gembloers. Ook op de markten van Borgworm en Hoei werden vele van deze hoenders te koop aangeboden. Over de precieze oorsprong is niet zoveel geweten. In 1905 verscheen er wel een studie in de 'Union Avicole' van de hand van E. Maréchal waarin het ras uitvoerig werd beschreven.

Over de oorsprong van het Famenne hoen is vrijwel niets gekend. Het wordt vaak beschreven als een witte variant van het Ardenner hoen. Toch zijn er meerdere verschillen tussen beide rassen. Het Famenne hoen is iets zwaarder en heeft geen donkere pigmentatie in het gezicht en de kopversierselen. Bovendien heeft dit witte ras zogenaamde 'vitsogen' - bijna volledig zwarte ogen.

Reeds eeuwen worden er in West-Vlaanderen en Noord-Frankrijk vechthoenders gekweekt voor de hanengevechten. In 1858 werd er voor de eerste keer gesproken over 'La race de Bruges' en 'La race de Combat du Nord'. De Noord-Franse vechter is echter een ander ras dan de Brugse vechter. Verder onderzoek moet aantonen of dit 150 jaar geleden ook zo was.

Over het ontstaan van het Brakelras bestaan er verschillende theorieën. De ware toedracht zullen we waarschijnlijk nooit te weten komen. Toch zijn er sporen terug te vinden die aantonen dat voorouders van onze Brakelhoenders reeds eeuwen geleden deel uitmaakten van het pluimvee dat door boeren rond hun boerderijen werd gehouden in de streek rond Nederbrakel en Oudenaarde. Later strekte het verspreidingsgebied van de Brakel zich uit van Noord-Frankrijk tot de Kempen.