Steunpunt Levend Erfgoed

Het oudste spoor van Brakel krielen dateert van 1933. Deze diertjes waren afkomstig van een samenwerking tussen een aantal fokkers uit het noorden van de provincie Antwerpen en een Nederlander. Hoe ze ontstaan zijn of waar ze vandaan kwamen is echter niet geweten.

In 1981 begon men met de doelbewuste creatie van een dwergvorm van het Brabants Hoen. De uitgangsrassen voor dit nieuwe ras waren de Bassette (vanwege type en kamvorm) en de Watermaalse Baardkriel (omwille van de kuif).

De Ardenner kriel werd gecreëerd door Theo de Lame. De uitgangsrassen waren zonder twijfel de grote Ardenner, de dwerghoenders die in de streek aanwezig waren en volgens sommige bronnen ook nog Oud-Engelse vechtkrielen. In 1913 werd het ras officieel erkend.

De Ardenner bolstaartkriel moet gezien worden als een onderras van de Ardennerkriel. De staartwervels en de staartstuurveren ontbreken hier echter.

Dit krieltje stamt uit de fokkerij van de heer Dresse wonende in de Brusselse gemeente Watermaal-Bosvoorde. De afkomst van de Watermaalse baardkriel zal altijd gissen blijven want zowel Antoine Dresse als zijn zoon Oscar hebben nooit het geheim van hun fokkerij prijsgegeven. Zeker is wel dat de Antwerpse baardkriel mee aan de wieg stond bij de creatie van de Watermaalse. De eerste exemplaren verschenen in 1922 op een Brusselse tentoonstelling.

Deze kriel is de rozenkammige variant van de Belgische kriel. Een rozenkam is een eerder platte kam bedekt met ronde oneffenheden uitlopend in een kamdoorn. Verder is dit ras in alle opzichten volledig identiek aan de Belgische kriel. De naam Waasse kriel komt van de regio van ontstaan: het Land van Waas, ten westen van Antwerpen. In de volksmond noemt men deze kleine kip ook wel eens Steens Kieksken.

De Ukkelse baardkriel werd in het begin van de twintigste eeuw ontwikkeld door de heer Michel Van Gelder te Ukkel. Hij wilde een voetbevederd krielras fokken met dezelfde uitstraling als de Antwerpse baardkriel. Dit resulteerde in een sierlijke voetbevederd baardkrieltje met hoge rasadel, een prachtig staaltje van Belgische fokkerskunst. Ondanks dat dit een prachtig krieltje is, heeft dit ras nooit een grote internationale doorbraak gekend zoals de Antwerpse baardkriel.

De Grubbe baardkriel is de staartloze variant of bolstaartvorm van de Antwerpse baardkriel. Dit krielras is eerder toevallig ontstaan in de fokkerij van Robert Pauwels in het begin van de twintigste eeuw. Het nieuwe ras werd 'de Grubbe' genoemd naar de villa van de heer Pauwels. De Grubbese baardkriel werd, door de heer Pauwels tentoongesteld maar na de eerste wereldoorlog verdwenen ze van het toneel. In 1945 doken ze plots terug op maar twee jaar later was er al geen spoor meer van te bekennen. In 1972 werd het echter door de heer Verellen opnieuw tentoongesteld.

In het begin van de twintigste eeuw kwamen er in de buurt van Namen gele leghoenders voor. Deze werden in het Nederlands Vale van Haspengouw genoemd. In het begin van de jaren veertig ging de heer Georges Herregodts, gedreven door jeugdherinneringen aan de Vale van Haspengouw op zoek naar dit verdwenen ras. Na lang zoeken vond hij niets terug en besloot dan maar zelf een krielras te fokken naar het evenbeeld van de Vale van Haspengouw. Het gaat hier dus niet om een krielvorm van de Vale van Haspengouw, maar een heel eigen ras.

De Everbergse Baardkriel is de staartloze variant van de Ukkelse baardkriel. Deze bolstaartjes zijn omstreeks 1906 ontstaan in de fokkerij van Robert Pauwels te Everberg. Buiten het feit dat deze dieren geen staart dragen zijn ze volledig gelijk aan de Ukkelse baardkriel.

Het ras komt voor in vele kleurslagen, de bekendste zijn duizendkleur en porselein. Een aantal enthousiaste fokkers hebben zich over de Everbergse baardkriel ontfermd, maar het blijft een zeldzaam ras.

Foto: Wim Slikboer