Dit ras is afkomstig van de streek rond het gelijknamige dorp, Merchtem. Deze streek was in het begin van de twintigste eeuw gespecialiseerd in de productie van pluimveevlees voor onze hoofdstad Brussel. Naast het Mechels hoen, in die tijd de beste vleeskip ter wereld, was deze streek ook bekend voor één van de beste vleeseenden van die tijd: de Merchtemse eend. Over het ontstaan van de Merchtemse is weinig geweten maar aangenomen wordt dat uit kruisingen tussen de Engelse Aylesbury eend en de Dendermondse eend tegen het einde van de vorige eeuw de Merchtemse eend werd geselecteerd.

De Merchtemse is een nutseend op en top. Deze zware eend (3,5 kg) levert niet alleen veel vlees, maar het is eveneens zeer fijn vlees van een zeer goede kwaliteit. Het gevederte is zuiver wit zonder enige gele aanslag. De snavel, en dat maakt deze eend speciaal, is lichtroze zonder enig spoor van geel pigment. De poten zijn lichtgeel gekleurd.

Er zijn nu weer een paar fokkers van dit ras, die samen een klein bestand vertegenwoordigen van een paar tientallen eenden.